Co to s膮 nowalijki?

Aktualno艣ci Porady 1.03.2025


Nowalijki — co to jest?

Nowalijki — co to takiego? Mianem tym okre艣la si臋 m艂ode wiosenne warzywa, takie jak sa艂ata, pomidory, rzodkiewki, og贸rki, marchewka, szczypiorek, cebula dymka, natka pietruszki czy rze偶ucha. Kiedy pojawiaj膮 si臋 nowalijki? Na sklepowych p贸艂kach dost臋pne s膮 one w marcu oraz kwietniu. Co warto wiedzie膰 na temat uprawy nowalijek wiosennych? Warzywa te rosn膮 przewa偶nie na mieszaninie nawoz贸w, torfu, ziemi li艣ciowej oraz r贸偶nego rodzaju mikroelement贸w (sk艂ad pod艂o偶a dopasowywany jest do indywidualnych potrzeb warzyw). Uprawiane s膮 one w szklarniach, co sprawia, 偶e posiadaj膮 optymaln膮 temperatur臋, wilgotno艣膰 oraz poziom nas艂onecznienia. Czym kierowa膰 si臋 wybieraj膮c nowalijki w sklepie? Szczeg贸ln膮 uwag臋 zwr贸ci膰 nale偶y na ich 艣wie偶o艣膰. Idealne m艂ode wiosenne warzywa to takie, kt贸re maj膮 zielone li艣cie pozbawione przebarwie艅 i pierwszych oznak gnicia. Ich bulwy powinny by膰 natomiast spr臋偶yste i g艂adkie. Niemniej istotn膮 kwesti膮 jest zapach wiosennych warzyw. Zdrowe nowalijki posiada膰 b臋d膮 delikatny, lecz wyczuwalny aromat. Marzy Wam si臋 domowa uprawa nowalijek? Nic prostszego! Nowalijki z powodzeniem uprawia膰 mo偶ecie na parapecie. Doniczki z wybranymi ro艣linami najlepiej ustawi膰 od strony po艂udniowej lub wschodniej. Jakie warzywa — nowalijki hodowa膰 mo偶na w ten spos贸b? Do naj艂atwiejszych i najmniej wymagaj膮cych zalicza si臋 uprawa szczypiorku, natki pietruszki oraz koperku.
 


Kiedy kupowa膰 nowalijki?

Wiele zale偶y od tego, jak膮 wiosn臋 zastan膮 w danym roku uprawy. Deregulacja astronomicznych prze艂om贸w p贸r roku jest wsp贸艂cze艣nie mocno widoczna. Kwiecie艅-plecie艅, jak w tym przys艂owiu, bo przeplata, troch臋 zimy, troch臋 lata. Jego niezdecydowanie mo偶e jednak wp艂yn膮膰 na wzrost ro艣lin. Nowalijki w marcu s膮 obecnie w mniejszo艣ci. Nie znaczy to, 偶e ich w og贸le nie ma, ale je艣li chcesz kupi膰 prawdziwe nowalijki, musisz poczeka膰 sporo d艂u偶ej. Kilka grillowych dni w kwietniu jeszcze nie wystarczy. Wszystko rozstrzygnie si臋 w maju, gdy planowo uprawy nowalijek powinny by膰 ju偶 dojrza艂e. Kiedy zatem nowalijki najprawdopodobniej zaczn膮 pojawia膰 si臋 t艂umnie w sklepach i na warzywno-owocowym rynku? Ich wysyp niemal ka偶dego roku przypada jak na razie na prze艂om maja i czerwca. Wtedy to sa艂ata, rzodkiewka, og贸rki i inne uprawy krajowych ro艣lin s膮 w rozkwicie oraz jest najwi臋ksza szansa, 偶e ich wzrost nie by艂 przyspieszany zwi膮zkami azotowymi.

 

Nowalijki – uprawa

Wiosenne uprawy to nie tylko pomidory, rzodkiew lub szpinak. To tak偶e taki wielkanocny akcent przyrody jak rze偶ucha. Z nimi zawsze zjesz szybkie i zdrowe 艣niadanie (nie tylko 艣wi膮teczne). Pasuj膮 do kanapek, mo偶na wykorzysta膰 je do sa艂atek lub zrobi膰 z nimi domowe wrapy na popo艂udniow膮 przek膮sk臋. Nowalijki to ro艣liny, kt贸re wymagaj膮 du偶ego nas艂onecznienia, ciep艂a i dobrego nawil偶enia. Jako konsumenci nie jeste艣my jednak w stanie oceni膰, czy ich uprawa by艂a w pe艂ni naturalna. Nawet nowalijki z polskiego pola mog膮 by膰 wcze艣niej wspierane zbyt du偶膮 ilo艣ci膮 pestycyd贸w, azotan贸w lub pryskane na zapas. Pozostaje nam jedynie weryfikowa膰 informacje na ten temat na opakowaniach lub znale藕膰 zaufanego dostawc臋 w艣r贸d pobliskich rolnik贸w (np. ja jarmarkach warzywno-owocowych, kt贸re cz臋sto mo偶na spotka膰 o tej porze roku). Same ro艣liny dzielimy w tym wypadku na:
 
  • Nowalijki w ogrodzie
  • Nowalijki w tunelu foliowym (te wysokie i niskie)
  • Nowalijki w szklarni (np. pomidory)
  • Nowalijki w doniczce (domowe, jak np. szczypiorek)
 


Jak przechowywa膰 nowalijki?

Nigdy nie r贸b tego w foliowych woreczkach. Uwalniane z nowalijek azotany przekszta艂caj膮 si臋 w贸wczas w azotyny, a te s膮 bardzo szkodliwe dla zdrowia. Niemniej zawsze po wyj臋ciu w celu wykorzystania nale偶y dok艂adnie umy膰 produkt. Zw艂aszcza li艣ciaste nowalijki powinny otrzyma膰 jak najwi臋cej twojej uwagi w takim wypadku. Przechowywanie nowalijek , jak ka偶de inne przechowywanie 偶ywno艣ci, powinno by膰 higieniczne. Najlepiej w艂o偶y膰 je do specjalnej szuflady w lod贸wce, dlatego dbaj o czysto艣膰 domowego sprz臋tu AGD. Poza tym warto:
 
  • Zadba膰 o przechowywanie nowalijek w zimnie i umiarkowanej wilgoci
  • Owin膮膰 je przed w艂o偶eniem do lod贸wki wilgotnym r臋cznikiem papierowym
  • Zaplanowa膰 dobrze zakup nowalijek, gdy偶 swoje walory utrzymaj膮 najwy偶ej do 3 dni
  • Unika膰 uk艂adania ich obok takich owoc贸w jak jab艂ka lub gruszki, gdy偶 wydzielaj膮 one etylen, kt贸ry sprawi, 偶e szybciej zwi臋dn膮
  • Drobniejsze nowalijki u艂o偶y膰 w pojemniku spo偶ywczym lub na prowizorycznej tacce z folii aluminiowej
 
 

Zalety wiosennych warzyw
Dlaczego warto je艣膰 m艂ode wiosenne warzywa? Do zalet nowalijek zaliczy膰 mo偶na mi臋dzy innymi to, 偶e skutecznie usprawniaj膮 one procesy trawienia, czego zas艂ug膮 jest wysoka zawarto艣膰 b艂onnika oraz sk艂adnik贸w aktywnych. To doskona艂y spos贸b na pozbycie si臋 uci膮偶liwych wzd臋膰 czy zapar膰.
 
Nowalijki wiosenne doskonale od偶ywiaj膮 bakterie jelitowe. Zdrowa flora bakteryjna przek艂ada si臋 na wysok膮 odporno艣膰 organizmu. Chc膮c dostarczy膰 jelitom cennych sk艂adnik贸w, warto wzbogaci膰 diet臋 o cebul臋 dymk臋 oraz pora.
 
Kolejny atut nowalijek to znakomite oczyszczanie organizmu. Warzywa te bogate s膮 zar贸wno w chlorofil, jak i aktywne substancje. Wyj膮tkowo cenna jest pietruszka, kt贸ra nie tylko pomaga w usuwaniu t艂uszczu i toksyn z narz膮d贸w, lecz r贸wnie偶 regeneruje kom贸rki i usprawnia prac臋 nerek. Wi臋cej na ten temat we wpisie: Zielone warzywa – dlaczego powinni艣my je je艣膰?
 


Zalety wiosennych warzyw

Dlaczego warto je艣膰 m艂ode wiosenne warzywa? Do zalet nowalijek zaliczy膰 mo偶na mi臋dzy innymi to, 偶e skutecznie usprawniaj膮 one procesy trawienia, czego zas艂ug膮 jest wysoka zawarto艣膰 b艂onnika oraz sk艂adnik贸w aktywnych. To doskona艂y spos贸b na pozbycie si臋 uci膮偶liwych wzd臋膰 czy zapar膰.
 
Nowalijki wiosenne doskonale od偶ywiaj膮 bakterie jelitowe. Zdrowa flora bakteryjna przek艂ada si臋 na wysok膮 odporno艣膰 organizmu. Chc膮c dostarczy膰 jelitom cennych sk艂adnik贸w, warto wzbogaci膰 diet臋 o cebul臋 dymk臋 oraz pora.
 
Kolejny atut nowalijek to znakomite oczyszczanie organizmu. Warzywa te bogate s膮 zar贸wno w chlorofil, jak i aktywne substancje. Wyj膮tkowo cenna jest pietruszka, kt贸ra nie tylko pomaga w usuwaniu t艂uszczu i toksyn z narz膮d贸w, lecz r贸wnie偶 regeneruje kom贸rki i usprawnia prac臋 nerek.
 


Nowalijki — zdrowe przepisy

Chc膮c urozmaici膰 wiosenn膮 diet臋, warto zadba膰 o to, aby znalaz艂y si臋 w niej zdrowe potrawy na bazie nowalijek. Jak je wykona膰? To bardzo proste! Sk艂adniki niezb臋dne zrobienia sa艂atki z wiosennymi nowalijkami to:
 
  • 1 g艂贸wka sa艂aty,
  • 2 og贸rki,
  • 1 p臋czek rzodkiewek,
  • 1 puszka kukurydzy,
  • 3 jajka na twardo,
  • oliwa z oliwek,
  • s贸l,
  • pieprz.
 
Warzywa dok艂adnie myjemy, a uprzednio ugotowane na twardo jajka obieramy ze skorupek. Sa艂at臋 rwiemy na kawa艂ki, og贸rki i rzodkiewki kroimy w plastry — a jajka — na niewielkie cz膮stki. Mieszamy je z kukurydz膮, doprawiamy sol膮 oraz pieprzem i skrapiamy oliw膮 z oliwek. Taka sa艂atka to 艣wietny pomys艂 na zdrowy, po偶ywny lunch do pracy czy kolacj臋.
 
Na bazie m艂odych wiosennych warzyw w kilka chwil wyczarujecie r贸wnie偶 pyszn膮 zup臋. Potrzebne Wam b臋d膮 do tego:
 
  • 2 g艂贸wki sa艂aty,
  • 1 p臋czek szczypiorku,
  • 1 litr bulionu,
  • 125 ml 艣mietany krem贸wki,
  • 50 g mas艂a,
  • 30 g m膮ki pszennej,
  • s贸l,
  • pieprz.
 
Z m膮ki i mas艂a robimy w garnku zasma偶k臋. Nast臋pnie, ca艂y czas mieszaj膮c, wlewamy bulion oraz po艂ow臋 pokrojonego szczypiorku i przez chwil臋 mieszamy. P艂uczemy sa艂at臋, rwiemy j膮 na mniejsze kawa艂ki i dodajemy do wywaru. Podgrzewamy przez kilka minut, przyprawiamy sol膮 oraz pieprzem i dodajemy 艣mietan臋 krem贸wk臋. Zup臋 serwujemy z dodatkiem szczypiorku.
 
Na naszym blogu znajdziecie r贸wnie偶 przepisy na inne zdrowe dania. Co powiecie na pieczonego sandacza lub sernik z dyni wersji fit?
 
Nowalijki to gwarancja codziennych, ma艂ych sukces贸w w uzupe艂nianiu niedobor贸w witamin i wzmacnianiu odporno艣ci organizmu.