Keks - przepis do wypróbowania na święta i nie tylko!

Porady 3.02.2025

Któż z nas nie kocha aromatu świeżo upieczonego ciasta unoszącego się w kuchni? Szczególnie gdy za oknem budzi się wiosna, a w domu panuje świąteczna, wielkanocna atmosfera. Dziś przedstawimy Wam przepis na wyśmienity keks, który z pewnością stanie się gwiazdą Waszego świątecznego stołu!

Keks - historia i tradycja

Keks to ciasto, które przybyło do nas z Wielkiej Brytanii, gdzie znane jest jako "fruit cake". Jego historia sięga czasów rzymskich, kiedy to żołnierze zabierali ze sobą na wyprawy wojenne podobne wypieki, bogate w suszone owoce i orzechy. Z biegiem czasu keks ewoluował i stał się nieodłącznym elementem europejskiej tradycji wypiekowej, a w Polsce szczególnie często gości na wielkanocnych stołach.

Słowo keks ma fascynującą historię językową - pochodzi od angielskiego słowa "cakes" (liczba mnoga od "cake"), które w procesie polonizacji przeszło ciekawą transformację. Początkowo, na początku XX wieku, wymawiane było jako "kieks", by ostatecznie przyjąć formę "keks" - prawdopodobnie pod wpływem podobnie brzmiącego germanizmu "kleks".

Keks - przepis

Przedstawiamy sprawdzony przepis na keks, który nigdy nie zawodzi! Do jego wykonania będziemy potrzebować odpowiednich przyborów kuchennych. Najważniejsza będzie porządna keksówka - forma do pieczenia o podłużnym kształcie. Przyda nam się również pojemna miska kuchenna oraz podstawowe akcesoria do pieczenia jak łyżki, trzepaczka czy miarka kuchenna.

Składniki:

  • 300g mąki pszennej
  • 250g masła
  • 200g cukru
  • 4 jajka
  • 150g rodzynek
  • 100g orzechów włoskich
  • 100g kandyzowanej skórki pomarańczowej
  • 50g migdałów
  • 2 łyżeczki proszku do pieczenia
  • 2 łyżeczki ekstraktu waniliowego
  • szczypta soli

Wykonanie przepisu na keks, który zawsze się udaje:

  1. 2 godziny wcześniej namocz rodzynki w rumie lub w gorącej wodzie (w tym przypadku wystarczy to zrobić pół godziny przed przystąpieniem do pieczenia).
  2. Masło wyjmij z lodówki na 2 godziny przed pieczeniem.
  3. Rozgrzej piekarnik do 175°C.
  4. Natłuść i wysyp bułką tartą keksówkę.
  5. W dużej misce kuchennej utrzyj masło z cukrem na puszystą masę.
  6. Dodawaj kolejno jajka, dokładnie miksując po każdym dodaniu.
  7. Wsyp przesianą mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia i solą.
  8. Dodaj bakalie i delikatnie wymieszaj.

Keks z bakaliami - co jeszcze można do niego dodać?

Keks z bakaliami to klasyczna wersja tego wypieku. Właśnie bogactwo bakalii nadaje mu charakterystyczny smak i konsystencję. Keks świąteczny doskonale komponuje się z wielkanocnymi wypiekami - babkami i mazurkami. Warto eksperymentować z różnymi wariantami dodatków! Poza tradycyjnymi rodzynkami i kandyzowaną skórką pomrańczową świetnie sprawdzą się:

  • suszone morele - pokrojone w kostkę dodają słodko-kwaśnej nuty
  • figi - ich charakterystyczna struktura i smak wzbogacą ciasto
  • daktyle - naturalna słodycz i wilgotność
  • suszone śliwki - doskonale komponują się z orzechami
  • kandyzowana skórka cytrynowa - dla świeżego, cytrusowego aromatu
  • suszone wiśnie lub żurawina - dodają przyjemnej kwaskowatości

Jeśli chodzi o orzechy i ziarna, możemy eksperymentować z prażonymi orzechami laskowymi, pistacjami - nadadzą nie tylko smaku, ale i pięknego koloru, orzechami pekan a nawet nerkowcami!

Pamiętajmy jednak o zachowaniu odpowiednich proporcji - łączna ilość bakalii nie powinna przekraczać 40% masy ciasta. Wszystkie bakalie warto przed dodaniem do ciasta lekko oprószyć mąką, a orzechy delikatnie podprażyć na suchej patelni - uwolni to ich aromat i sprawi, że będą bardziej chrupiące.

Ciekawostką jest, że w czasach, gdy keks był prawdziwym luksusem, bakalie dodawano bardzo oszczędnie, a czasem zastępowano je tańszymi zamiennikami, na przykład… gotowanymi i kandyzowanymi warzywami. Dziś, gdy dostęp do bakalii jest znacznie łatwiejszy, możemy pozwolić sobie na prawdziwą eksplozję smaków w naszym świątecznym wypieku.

Najszybszy keks

Dla zabieganych mamy również przepis na najszybszy keks. Ta wersja wymaga minimum zachodu, a efekt jest równie zadowalający. Przepis na mokry keks w wersji ekspresowej:

Składniki na najłatwiejszy keks:

  • 250g mąki
  • 200g masła
  • 150g cukru
  • 3 jajka
  • 100g posiekanych orzechów
  • 100g rodzynek
  • 1 łyżeczka proszku do pieczenia
  • aromat waniliowy

Wykonanie jest banalnie proste - wszystkie składniki mieszamy w jednej misce, przekładamy do formy i pieczemy!

Wskazówki dla perfekcyjnego keksu:

  1. Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową.
  2. Bakalie warto oprószyć mąką - nie opadną wtedy na dno ciasta.
  3. Przybory kuchenne powinny być absolutnie suche i czyste.
  4. Piekarnik rozgrzewamy odpowiednio wcześniej.
  5. Ciasto jest gotowe, gdy wetknięty weń patyczek wychodzi suchy.

Keks najlepiej smakuje na świeżo oraz po 2-3 dniach od upieczenia. Można go przechowywać nawet do 2 tygodni, zawinięty w papier do pieczenia i folię aluminiową. Niektórzy twierdzą nawet, że keks świąteczny można przechowywać miesiącami, pod warunkiem że został nasączony alkoholem!

Serwując keks, możemy go udekorować lukrem królewskim, posypać cukrem pudrem lub podać w klasycznej formie - pokrojony w równe plastry. Świetnie komponuje się z kawą czy herbatą podczas wielkanocnego śniadania.

Keks - przepis z modyfikacjami

Podstawowy przepis na keks można modyfikować według własnych upodobań. Oto kilka inspirujących pomysłów:

  • Dodaj posiekaną gorzką czekoladę
  • Zastąp część bakalii suszonymi żurawinami
  • Dodaj skórkę z cytryny dla świeższego aromatu
  • Wypróbuj wersję z dodatkiem kakao
  • Nasącz upieczony keks ponczem lub likierem

Keks to ciasto, które ma w sobie coś magicznego - łączy pokolenia, przywołuje wspomnienia i tworzy świąteczną atmosferę. Niezależnie od tego, czy zdecydujecie się na klasyczny keks z bakaliami, czy na najszybszy keks w wersji ekspresowej, jedno jest pewne - ten wypiek zawsze wprowadza do domu ciepło i radość.

A Wy, jaki wariant keksu najbardziej lubicie? Może macie swój sekretny składnik, który dodaje mu wyjątkowego charakteru? Pamiętajcie, że w pieczeniu, podobnie jak w życiu, czasem warto zaryzykować i spróbować czegoś nowego. Kto wie, może właśnie Wasz eksperyment kulinarny stanie się nowym rodzinnym przepisem przekazywanym z pokolenia na pokolenie?

Czytaj także:

Babka majonezowa - przepis na pyszne ciasto wielkanocne

Babka na oleju - zrób z nami wilgotną babkę, która zawojuje wielkanocny stół!

Keks z jabłkami - jak go zrobić?

Keks bezglutenowy. Pokazujemy, jak zrobić keks bez pszenicy

Babka cytrynowa - niezawodny przepis na Wielkanoc

Mazurek kajmakowy - pyszne ciasto na Wielkanoc

Mazurek pistacjowy - jak zrobić najmodniejszy mazurek z pistacjami?

Mazurek czekoladowy - poznaj przepis na mazurka w tradycyjnym wydaniu!

Jak zrobić mazurek pomarańczowy?

Jajka faszerowane pieczarkami - wielkanocny hit!

Jajka faszerowane - pomysły na jajka nie tylko na Wielkanoc

Jajka wielkanocne – 9 nieoczywistych przepisów