Czym jest matcha i czemu musisz jej spróbować?

Co to jest matcha i dlaczego warto jej spróbować? Zwróć uwagę na modną alternatywę dla kawy!

Zapewne kojarzysz zielone, kremowe latte chętnie reklamowane teraz w modnych kawiarniach i restauracjach. Ten ciekawy kolor, a także interesujący smak napój zawdzięcza dodatkowi japońskiej herbaty matcha, która z uwagi na dużą ilość pobudzającej teiny chętnie używana jest zamiennie z kawą.

Co to jest matcha? Wiele osób powiedziałoby, że jest to sproszkowana zielona herbata, ale to błędna teza. Różnią się one od siebie metodą zbiorów oraz produkcji, a także smakiem i kolorem. Najlepszą odpowiedzią na pytanie „co to jest matcha”, byłoby stwierdzenie, że jest to drobno zmielony proszek zrobiony z wyselekcjonowanych listków zielonej herbaty pochodzącej ze specjalnych upraw.

Jak smakuje matcha? Napój ten można opisać jako lekko trawiasty, delikatny, orzeźwiający z lekką goryczą i słodkawym posmakiem. Na smak napoju ma wpływ nie tylko jakość samej matchy, ale również sposób jej przygotowania. Ceremonia parzenia tego napoju wiąże się z dobraniem odpowiednich proporcji, podgrzaniem wody do określonej temperatury, a nawet mieszaniem specjalnymi akcesoriami zgodnie z przyjętymi zasadami. To właśnie dbałość o te szczegóły sprawia, że matcha tak mocno różni się smakiem od klasycznej zielonej herbaty. Skąd właściwie wzięła się matcha i jak dokładnie się ją produkuje? Odpowiedzi szukaj poniżej.

Czytaj także:

Pięć pomysłów na smaczną, domową herbatę

Herbata zimowa – poznaj pyszne przepisy

Jaka herbata pomaga najlepiej na ból brzucha?

Mrożona herbata – 3 przepisy na orzeźwiający napój

Rodzaje herbat i ich właściwości 

Parzenie herbaty każdego rodzaju – jak poprawnie zaparzyć herbatę?

Skąd pochodzi matcha i jak jest produkowana? Garść przydatnych informacji

Skąd pochodzi matcha? Oryginalna matcha, którą pija się ceremonialnie, uprawiana jest w Japonii, chociaż jej korzenie sięgają chińskiej tradycji picia herbaty dla towarzystwa z VIII wieku. Do Japonii tradycja ta dotarła dopiero kilka wieków później za sprawą buddyjskich mnichów i dzięki nim nabrała bardziej duchowego wymiaru. Zwyczaj ceremonialnego parzenia matchy był jednym z elementów filozofii Chadō (Drogi Herbaty). Najpierw matcha była przyrządzana zgodnie z obrzędem, a następnie pito ją w trakcie medytacji, by osiągnąć stan zen.

W XVI wieku tradycyjne picie matchy nieco zmieniło swój wymiar za sprawą mnicha Murata Shukō, który jawnie krytykował styl życia japońskiej klasy wyższej. Według buddysty ceremonialne picie matchy ujawniało obecność Buddy. Parzenie i nalewanie napoju do czarek było już pozbawione dodatkowej medytacji i ta właśnie tradycja przetrwała do dziś. Obecnie rytuał kontynuowany jest zarówno przez elity intelektualne, jak i samych fanów ceremonialnego picia herbaty i służy bardziej pogłębianiu więzi towarzyskich aniżeli drogi duchowej.

Żeby dowiedzieć się, z czego jest matcha, najpierw należy poznać całą drogę produkcji, którą przechodzą zebrane liście, zanim trafią do opakowania. Sam proces sadzenia i produkcji matchy jest pod ścisłą kontrolą, aby zadbać o najwyższą jakość i smak. Liście na matchę rosną w całkowitym cieniu przez 3-4 tygodnie, przez co nabierają one więcej chlorofilu i aminokwasów aniżeli zwykłe liście herbaty rosnące w słońcu. Cień uszlachetnia smak i wpływa korzystnie na słodycz (zwiększa obecność katechiny w liściach), a wytworzony chlorofil intensyfikuje zieloną barwę. 

Różnice dostrzegalne są także w samych zbiorach – podczas zbierania zielonej herbaty wybiera się młode liście i pączki, a do matchy trafiają tylko selektywnie wybrane, najdelikatniejsze liście z górnych części krzewów. 

Późniejszy etap produkcji także przebiega inaczej. Matchę najpierw poddaje się ogrzewaniu parą, by zatrzymać utlenianie, dopiero potem suszy w piecach aż do całkowitego wyschnięcia, oddziela się od gałązek i tnie na mniejsze części. Końcowy etap polega na zmieleniu przez kamienne młynki tenchy (liści) na drobny proszek i dopiero w tym momencie staje się matchą. Zielona herbata suszona jest w suszarniach lub w pełnym słońcu, bez parowania, a potem zgniatana lub zwijana i tak trafia do opakowań.

Warto wspomnieć także o tym, że jedna matcha drugiej matchy jest nierówna. Na rynku dostępne są jej różne rodzaje, które reprezentują inną jakość, smak oraz kolor. Matchę najwyższej jakości nazywa się ceremonialną i jak sama nazwa wskazuje, używa się głównie do tradycyjnej ceremonii parzenia i picia matchy. Jej kolor jest intensywnie zielony, a smak bardzo subtelny i lekko słodki. Następna w kolejce znajduje się matcha nazywana premium, która także odznacza się wysoką jakością, ale jej smak jest mniej głęboki. W sprzedaży znaleźć można także matchę kulinarną, którą używa się w cukiernictwie i koktajlach. Jej smak jest mniej intensywny, ale wciąż zachowuje swoje wartości odżywcze.

Jakie są korzyści zdrowotne spożywania matchy? Połącz wyjątkowy smak z troską o własny organizm

Herbata matcha – jakie ma właściwości? Matcha znana jest z szerokich właściwości prozdrowotnych, które wykorzystywane były już wieki temu w tradycyjnej medycynie chińskiej. W zielonym proszku kryją się potężne złoża witamin z grupy B (B12, B2 oraz B6), które są niezbędnym elementem dla poprawnego funkcjonowania układu nerwowego, a także wzmacniająca układ odpornościowy witamina C i wspomagająca krzepnięcie krwi witamina K. 

Matcha jest także bogata w składniki mineralne takie jak magnez, cynk, mangan i chrom, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Obecne w proszku katechiny zaliczane są do przeciwutleniaczy i wykazują działanie przeciwnowotworowe, z kolei -L-teanina działa relaksacyjnie.

Matcha jest zaliczana do najbardziej skoncentrowanych źródeł przeciwutleniaczy, które pomagają w zwalczaniu wolnych rodników odpowiedzialnych za szybkie starzenie się i liczne choroby (np. schorzenia serca i neurodegeneracyjne). Zielony proszek łączy w sobie właściwości relaksacyjne, redukujące stres z jednoczesną poprawą skupienia i koncentracji, bez nadmiernego pobudzenia. 

Regularne spożywanie matchy sprzyja utracie wagi i przyspiesza metabolizm. Liczne badania udowodniły, że matcha może zwiększać tempo przemiany materii, a zawarty w niej błonnik oczyszcza organizm z toksyn i nadmiaru szkodliwych substancji. Matcha znana jest także ze zdolności do obniżania poziomu cholesterolu LDL oraz ciśnienia krwi, co sprzyja pracy serca i naczyń krwionośnych. Wprowadzona do diety matcha może wykazywać pozytywne działanie na płodność i zapewnić lepsze wyniki w sporcie, zwiększając dostępność glikogenu.

Matcha a herbata – czym się różnią? Na co zwrócić uwagę?

Już we wcześniejszych akapitach nakreśliliśmy wstępnie różnice między matchą a zieloną herbatą, ale istnieje jeszcze kilka innych aspektów, które sprawiają, że napoje te nie są tożsame. Jakie różnice można zauważyć pomiędzy tymi dwiema herbatami?

Różni je przede wszystkim skład oraz wygląd. Matcha zawiera skoncentrowane wartości odżywcze, które są dostarczane bezpośrednio do organizmu w formie proszku. Zwykła zielona herbata to wyciąg z liści, w którym jest znacznie mniej minerałów i innych związków odżywczych. Z racji różnic produkcyjnych efekt finalny w postaci wyglądu jest diametralnie inny – zielona herbata występuje w postaci liści lub skruszonego suszu, z kolei matcha jest drobno zmielonym proszkiem o soczyście zielonej barwie.

Jakie jeszcze właściwości odróżniają matchę od zielonej herbaty? Matcha ma znacznie mniejszą ilość kofeiny od klasycznej herbaty, jednakże jest ona wchłaniana bardziej równomiernie dzięki L-teaninie, co sprawia, że działanie pobudzające (zwiększające koncentrację) jest dłuższe, ale łagodniejsze. Matcha różni się od zielonej herbaty również smakiem –jest zdecydowanie delikatniejsza i słodsza w smaku, przez co chętniej używa się jej w cukiernictwie.

Jak przygotować matchę i jak ją serwować? Orientalny akcent w Twoim domu

Zastanawiasz się, jak uczynić matchę mniej ziemistą? A może w ogóle nie wiesz, jak przygotować herbatę matcha? Już zdradzamy Ci krok po kroku, jak zrobić herbatę matcha, która będzie jedwabista i delikatna w smaku.

Rytuał przyrządzania matchy wydaje się skomplikowany, ale wcale taki nie jest. Żeby odpowiednio przygotować napój na bazie zielonego proszku w sposób bliski oryginałowi, będziesz potrzebować bambusowej miotełki do spieniania oraz czarki (tutaj można użyć także ulubionego kubka, najlepiej niech będzie to wysokiej jakości kubek ceramiczny, ewentualnie kubek szklany). Niektórzy zamiast miotełki wykorzystują spieniacz do mleka lub zaparzacz tłokowy, ale miotełka daje naprawdę niesamowite efekty.

Jak powinno się parzyć matchę? Kluczowy jest tu wybór odpowiedniej temperatury wody (nie powinna przekraczać 80 stopni C) oraz proporcje, które dobieramy wedle gustu. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zrobić to krok po kroku, to dobrze trafiłeś. Poniżej podajemy przepis na jedwabistą, gładką matchę.

Składniki:

• 2 g matchy (1 czubata łyżeczka),
• 100 ml wody o temperaturze 78 stopni C.

Akcesoria:

• kubek,
• sitko,
• miotełka bambusowa, 
• naczynie do ubijania matchy.

Przygotowanie:

Matchę przesiej przez sito do naczynia do ubijania, a następnie dodaj odrobinę gorącej wody i zacznij ubijać. Ubijanie polega na wykonywaniu szybkich ruchów, w górę i w dół, kreśląc na powierzchni cieczy kształt literki W. Ubijanie powinno trwać kilka minut, aż do uzyskania gładkiej pianki na powierzchni. Gotową matchę przelej do kubka lub innej czarki do serwowania. Jeśli chcesz uzyskać bardziej intensywny smak, możesz zwiększyć ilość dodawanej matchy do dwóch łyżeczek. 

Tak przyrządzoną matchę możesz wykorzystać do przygotowania pysznego matcha latte lub frappé. Wystarczy, że wlejesz do matchy ciepłe, spienione mleko, a do wersji mrożonej dodasz kilka kostek lodu i słomkę. Matcha znakomicie smakuje również z dodatkiem zimnego toniku, lodu i plasterka cytryny.

Czy matcha ma jakieś skutki uboczne? Nadmiar jest niepożądany!

Tyle się mówi o tym, jak zdrowa jest zielona esencja, ale nikt nie mówi o tym, czy matcha ma jakieś skutki uboczne. Herbata matcha pita w nadmiarze, tak jak inne napoje, niesie za sobą skutki uboczne. Jakie dokładnie? Matcha ma w sobie mocno wchłanianą kofeinę, która może okazać się szkodliwa dla osób wrażliwych. Spożycie zbyt dużej ilości zielonego napoju jest w stanie doprowadzić do nadmiernego pobudzenia, nerwowości, bezsenności, a nawet zaburzeń emocjonalnych i problemów żołądkowych. Osobom wrażliwym polecamy spożywanie matchy o mniejszej zawartości kofeiny.

Jakie jeszcze skutki wiążą się z nadmiernym piciem matchy? Przedawkowanie może doprowadzić do nudności, zgagi, bólu głowy i szybkiego bicia serca. Nie zaleca się picia matchy osobom, które mają refluks żołądka. Matcha wchodzi w interakcje z niektórymi lekami, dlatego zanim wprowadzisz ten napój na stałe do swojej diety, skonsultuj to ze swoim lekarzem prowadzącym.

Kupowanie matchy z niesprawdzonych źródeł to ryzyko. Taka matcha o wątpliwej jakości może zawierać metale ciężkie, pestycydy lub inne zanieczyszczenia, które niekorzystnie wpłyną na funkcjonowanie organizmu. Jeśli chcesz cieszyć się ze zdrowotnych właściwości matchy, wybieraj tę od renomowanych sprzedawców.

Matcha jako składnik w kuchni i ciekawe przepisy z jej wykorzystaniem. Pomysły na pyszne desery

Matcha to bardzo wdzięczny składnik, który może odmienić każde danie. Przygotowaliśmy dla Ciebie przepisy na wykorzystanie tej magicznej, zielonej esencji w słodyczach. 

Najprostszym sposobem na wykorzystanie matchy jest zrobienie z niej iced matcha latte (przepis znajdziesz w akapicie o jej przygotowywaniu) lub dodaniu jej do ulubionej kawy, co wzmocni zdecydowanie zwartość kofeiny w otrzymanym napoju. Matcha równie ciekawie smakuje pod postacią lodów. Poznaj nasz przepis na lody matcha!

Składniki:

• 4 g matchy,
• 480 ml śmietany kremówki,
• 120 ml mleka,
• 120 g cukru,
• 80 ml wody w temperaturze 78 stopni C.

Akcesoria:

• miseczka,
• miotełka do matchy,
• mały garnek,
• łyżka do mieszania.

Przygotowanie:

W miseczce przygotuj matchę zgodnie z wcześniejszymi wskazówkami (ubij ją) i odstaw na chwilę. Do garnka wlej mleko i śmietanę, a potem dodaj cukier i podgrzej na małym ogniu. Podgrzewaj przez kilka minut, cały czas mieszając. Nie wolno doprowadzić cieczy do wrzenia. Gdy cukier się rozpuści, dodaj do garnka matchę i wymieszaj energicznie. Podgrzewaj całość przez kolejne 5 minut na małym ogniu, nie dopuszczając do wrzenia. 

Pozostaw ciecz do wystygnięcia. Gdy będzie już chłodna, wsadź garnek do lodówki na noc. Nazajutrz przełóż mieszankę do naczynia, które można zamrozić, a następnie wsadź do zamrażarki na godzinę. Po wyciągnięciu dokładnie wymieszaj i powtórz ten proces kilkukrotnie, aby uzyskać gładką, kremową masę.

Gotowe lody możesz dalej zamrozić albo podać swoim bliskim w ozdobnych miseczkach z dodatkiem bitej śmietany.

Lody to nie wszystko, co można zrobić z dodatkiem zielonej esencji. Matcha doskonale sprawdza się w różnych ciastach np. brownie lub sernikach. W przepisie na brownie należy podmienić ciemną czekoladę na białą, a do masy dodać kilka łyżek herbaty matcha – ten smak z pewnością zrobi na Tobie wrażenie. 

Chociaż kochamy brownie, to serniki jeszcze bardziej, dlatego przygotowaliśmy dla Ciebie przepis na sernik matcha. Jak się go robi? Podajemy recepturę!

Składniki na spód:

• 220 g pokruszonych herbatników,
• 100 g roztopionego masła.

Składniki na masę serową:

• 450 g serka mascarpone,
• 300 g twarogu,
• 150 g cukru białego,
• 2 duże jaja,
• 2,5 g matchy,
• 1 łyżka mąki pszennej.

Akcesoria:

• mikser,
• miska,
• okrągła tortownica 24 cm.

Przygotowanie:

W misce wymieszaj masło z herbatnikami, a następnie przełóż do tortownicy i dociśnij. Formę wsadź do lodówki na kilkanaście minut. Do dużej miski wrzuć serek, twaróg, cukier, jaja oraz matchę i mąkę. Wszystkie składniki dokładnie zmiksuj, aż uzyskasz jednolitą masę. 

Z lodówki wyciągnij tortownicę i przelej do niej masę serową. Wyrównaj powierzchnię za pomocą łopatki. Sernik piecz przez ok. godzinę w piekarniku rozgrzanym do 160 stopni C. Po upieczeniu pozostaw sernik w środku na godzinę, a następnie wyciągnij go z pieca i odstaw do całkowitego wystygnięcia w ciemne i chłodne miejsce. Ciasto jest gotowe do spożycia dopiero po 4-5 godzinach, gdy nabierze odpowiedniej konsystencji.

Wolisz orzeźwiający napój czy pyszny deser? Obie opcje są bez wątpienia warte wypróbowania. Smacznego!