Kajmak - przepis na domową masę krówkową

Porady 7.01.2025

Kajmak, znany również jako masa krówkowa, to jeden z tych słodkich przysmaków, który potrafi przenieść nas prosto do czasów dzieciństwa. Ten kremowy, karmelowy przysmak ma w sobie coś magicznego - wystarczy jedna łyżeczka, by przypomnieć sobie smak babcinych wypieków i domowych słodkości. Jak zrobić masę krówkową w domu i do czego ją wykorzystać?

Kajmak

Kajmak to prawdziwa poezja smaku! Ta słodka, karmelowa masa wywodzi się podobno z kuchni kresowej. Popularna była po II wojnie światowej, a w okresie PRL-u robiono ją poprzez gotowanie puszek ze skondensowanym słodzonym mlekiem. Choć ten sposób jeszcze dziś niektórzy wykorzystują, zdecydowanie popularniejsze są gotowe masy krówkowe w puszkach, które można kupić w sklepie. Kajmak krówka jest nieodłącznym elementem polskiej sztuki cukierniczej, znajdując zastosowanie w tortach, ciastach i deserach.

Co to jest kajmak?

Zastanawiasz się "co to jest kajmak"? Mówiąc najprościej, to taki swojski karmel, ale przyrządzany inaczej i dużo gęstszy. To masa powstająca z gotowanego mleka skondensowanego, która ma konsystencję gęstego kremu i charakterystyczny, karmelowy smak. W polskiej kuchni nie trzeba tłumaczyć nikomu, co to jest kajmak. To właśnie ta pyszna karmelowa masa, którą znajdziemy w środku kajmakowych ciastek czy na wierzchu tortów.

Domowy kajmak - jakie przybory będą potrzebne?

Kajmak domowy to prawdziwa poezja smaku, którą każdy może wyczarować we własnej kuchni. Do przygotowania potrzebne będą podstawowe przybory kuchenne: solidny garnek z grubym dnem, miska metalowa do chłodzenia oraz zwykła miska do przechowywania gotowego wyrobu. Domowy kajmak ma tę przewagę nad sklepowym, że znamy jego skład i możemy kontrolować proces produkcji od A do Z. Masa krówkowa kajmak przygotowana w domu ma też znacznie bogatszy smak niż jej komercyjne odpowiedniki.

Przepis na kajmak

A teraz przechodzimy do konkretów - jak przygotować ten pyszny przysmak? Oto sprawdzony przepis na kajmak:

Składniki:

  • 2 puszki mleka skondensowanego słodzonego
  • szczypta soli
  • ewentualnie 100g masła (potrzebne w drugiej z metod przygotowania).

Przepisy na kajmak mogą się różnić dodatkami, ale podstawa zawsze pozostaje ta sama. Przepis na szybki kajmak to wersja z gotowaniem puszek, ale ostrzegamy - wymaga cierpliwości! Przepis na kajmak który proponujemy, jest sprawdzony i bezpieczny - wykorzystywały go na szeroką skalę przed laty nasze mamy!

Jak zrobić kajmak? Wykonanie

Jak zrobić kajmak? To prostsze niż myślisz! Najpopularniejszą metodą jest gotowanie zamkniętej puszki mleka skondensowanego przez około 2,5-3 godziny. Jeśli zastanawiasz się, jak zrobić kajmak z puszki, pamiętaj o kilku zasadach bezpieczeństwa:

  1. Puszka musi być całkowicie zanurzona w wodzie.
  2. Woda powinna być regularnie uzupełniana, jeśli nadmiernie odparowuje.
  3. Puszkę należy położyć na boku
  4. Po gotowaniu trzeba odczekać, aż puszka całkowicie wystygnie. Próby otwierania gorącej mogą się skończyć poparzeniem!

Masa kajmak przygotowana tą metodą będzie miała idealną konsystencję i przepyszny smak.

Można też przygotować kajmak bezpośrednio w garnku.

  1. Wylej zawartość puszki do garnka z grubym dnem.
  2. Dodaj masło.
  3. Gotuj na małym ogniu, ciągle mieszając.
  4. Po około 30-40 minutach masa zgęstnieje i zbrązowieje.

Alternatywny przepis na kajmak

Istnieje jeszcze jedna, tradycyjna metoda przygotowania kajmaku, która wymaga więcej cierpliwości, ale daje równie wspaniałe efekty. Do przygotowania tej wersji masy krówkowej potrzebujemy:

  • 1 litr tłustego mleka (3,2% lub więcej)
  • 200g cukru
  • 100g masła
  • szczyptę soli

Proces przygotowania rozpoczynamy od wlania mleka do garnka z grubym dnem. Dodajemy cukier i na małym ogniu, często mieszając, doprowadzamy do wrzenia. Od tego momentu gotujemy masę na najmniejszym możliwym ogniu przez około 2-3 godziny, regularnie mieszając drewnianą łyżką. W tym czasie mleko będzie powoli odparowywać i zmieniać kolor na coraz bardziej karmelowy. Gdy masa znacznie się zredukuje i zgęstnieje, dodajemy masło i szczyptę soli. Całość gotujemy jeszcze przez około 15-20 minut, aż uzyskamy pożądaną konsystencję. Gotowy kajmak przelewamy do miski metalowej i studzimy. 

Kajmak to nie tylko dodatek do ciast - można go wykorzystać na wiele sposobów. Świetnie sprawdzi się jako:

  • Nadzienie do rogalików
  • Polewa do lodów
  • Dodatek do naleśników
  • Krem do przekładania warstw tortu
  • Słodki dip do owoców

Warto wiedzieć, że domowy kajmak można przechowywać w lodówce nawet do 2 tygodni (choć rzadko kiedy wytrzymuje tak długo - domownicy ochoczo go bowiem zjadają!). Przed użyciem wystarczy go lekko podgrzać, by odzyskał kremową konsystencję.

Przygotowanie domowego kajmaku to nie tylko sposób na uzyskanie pysznego dodatku do deserów, ale także świetna okazja do spędzenia czasu w kuchni i stworzenia czegoś wyjątkowego własnymi rękami. Pamiętajmy, że cierpliwość podczas gotowania jest kluczowa - to właśnie długi proces obróbki termicznej nadaje kajmakowi jego charakterystyczny smak i kolor.

A jeśli zastanawiasz się nad różnymi wariantami, możesz eksperymentować, dodając do masy:

  • Wanilię
  • Cynamon
  • Kardamon
  • Odrobinę rumu lub brandy (dla dorosłych!)
  • Prażone orzechy

Niezależnie od wybranej metody i dodatków, domowy kajmak zawsze będzie lepszy od kupnego. Ma w sobie to "coś" - nutę domowego ciepła i autentyczności, której nie znajdziemy w żadnym sklepowym produkcie.

Pamiętaj, że pierwsze próby mogą nie być idealne - jak ze wszystkim, praktyka czyni mistrza. Nie zniechęcaj się, jeśli Twój pierwszy kajmak nie będzie idealny. Z każdą kolejną próbą będzie coraz lepszy, a proces jego przygotowania stanie się prostszy i przyjemniejszy.

I jeszcze jedna ważna rada na koniec - zawsze używaj garnka z grubym dnem i pilnuj, by masa się nie przypaliła. Przypalony kajmak ma gorzki posmak i niestety nie da się go uratować. Lepiej gotować dłużej na mniejszym ogniu, niż ryzykować zepsucie całej pracy zbyt wysoką temperaturą.

Teraz już wiesz wszystko o kajmaku - jego historii, sposobach przygotowania i wykorzystania. Czas wejść do kuchni i stworzyć własną, pyszną masę krówkową!

Czytaj także:

Deser z chia 

Cafe affogato

Jak zrobić domowe lody?

Karnawałowy deser w pucharku

Przepis na pyszny sernik z kajmakiem

Owoce pod kruszonką

Pieczone jabłka

Jak zrobić domowy budyń?

Jak zrobić ryż z jabłkami?