Rodzaje prawdziwków – 7 najpopularniejszych odmian borowika

Porady 28.08.2023

Rodzaje prawdziwków – podział na jadalne, niejadalne i trujące

Istnieje wiele rodzajów prawdziwków, zwanych inaczej borowikami. Jednak tym najbardziej cenionym jest borowik szlachetny, określany także królem lasu wśród grzybów. Warto jednak pamiętać, że istnieją również inne rodzaje grzybów prawdziwków. Wymienić tu można:

  • grzyby jadalne, wśród których wymienić można borowika królewskiego, borowika usiatkowanego czy borowika ciemnobrązowego;
  • grzyby niejadalne – w tym goryczak żółciowy o gorzkim smaku. Jego zjedzenie nie tylko jest nieprzyjemne, ale też powoduje szereg dolegliwości zdrowotnych;
  • grzyby trujące, takie jak borowik szatański, zawierający silną toksynę, której nawet mała dawka może doprowadzić do śmierci albo borowik korzeniasty czy borowik purpurowy.

Czytaj także:

Odmiany borowika – charakterystyka najpopularniejszych odmian

Teraz postaramy się scharakteryzować najpopularniejsze odmiany borowika. Zaczniemy od odmian borowików jadalnych, a następnie przyjrzymy się tym niejadalnym oraz trującym.

Popularną odmianą prawdziwka jest borowik szlachetny. Często, ze względu na jego ciemnobrązowy kapelusz, określany jest również borowikiem dębowym. Warto tu wspomnieć, że u młodych osobników kapelusz może mieć praktycznie biały kolor. Miąższ takiego prawdziwka wyróżnia się białym, a pod skórką kapelusza delikatnie brązowym, kolorem. Taki grzyb po przekrojeniu nożem nie zmienia zabarwienia, w przeciwieństwie np. do trującego borowika szatańskiego, który staje się szary.

Innym jadalnym grzybem jest borowik królewski. Ma charakterystyczną żółtą nóżkę i różowy kapelusz. Wyróżnia się mało wyrazistym smakiem i łagodnym aromatem. Najłatwiej znaleźć go tam, gdzie rosną dęby, buki i graby.

Czytaj także: Jakie grzyby można suszyć?

Żółty miąższ przechodzący po nacięciu, np. obieraczką, w niebieski czy ciemnobłękitny. To cecha typowa dla borowika ceglastoporowego. Kolejnym typem borowika jest tzw. borowik sosnowy. Nazwa pochodzi od drzewa, przy którym najczęściej można znaleźć tego grzyba. Jego trzon jest gruby, twardy i pokrywa go siateczka w kolorze brudnej żółci.

Czytaj także: Jak mrozić grzyby?

Wśród innych typów borowików jadalnych wymienić można również borowika brunatnego, borowika górskiego, borowika czerwonawego czy borowika płowego.

Borowiki trujące, których nie powinieneś wrzucać do swojego wiaderka z grzybami to:

  • borowik szatański – inne niepokojące nazwy tego grzyba to szatan, diablik albo smoczy łeb; trzon takiego grzyba jest żółty, miąższ zmienia kolor po przełamaniu na siniejący. Taki grzyb jest w Polsce pod ochroną. Oznacza to, że nie wolno go wycinać czy też niszczyć;
  • borowik purpurowy – jego trzon jest początkowo brzuchowato-bulwiasty, a dopiero potem zmienia swój kształt na walcowaty. Miąższ ma żywy cytrynowy kolor. Po nacięciu zmienia odcień na niebieskawy. Łatwo pomylić go z również trującym szatanem;
  • borowik korzeniasty – wyróżnia się cytrynowo-żółtym miąższem, słabym zapachem i gorzkim smakiem.

Czytaj także: Jak oczyścić grzyby i w czym je przechowywać?

Często mylonym z szatanem grzybem jest tzw. goryczak żółciowy. Już jego delikatne polizanie wywołuje uczucie goryczy w ustach. Takie próbowanie grzyba to zresztą stosowana przez wiele osób metoda na rozpoznanie tej odmiany. Goryczak żółciowy skutecznie psuje smak potraw sprawiając, że są one gorzkie, a dodatkowo może wywołać poważne dolegliwości zdrowotne. Dlatego nie należy go jeść.

Czytaj także: Grzyby podobne do prawdziwków – 5 najpopularniejszych

Aby lepiej dostrzec różnice pomiędzy odmianami borowików, warto np. pooglądać ich zdjęcia dostępne w atlasie grzybów lub na sprawdzonych stronach w Internecie. Choć i to nie jest gwarancją, że w poprawny sposób rozpoznasz poszczególne grzyby. Dlatego, jeżeli masz wątpliwości, z jakim grzybem masz do czynienia, zgłoś się do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Powinieneś tam uzyskać bezpłatną poradę związaną z oceną grzybów. Pamiętaj, by nigdy nie jeść grzybów, co do których masz jakiekolwiek wątpliwości.

Czytaj także:

Rodzaje prawdziwków w Polsce – borowiki pod ochroną

Obecnie znanych jest około 40 rodzajów borowików, z czego jedynie 20 z nich można znaleźć na terenie naszego kraju.

Czy wiesz, że wiele rodzajów prawdziwków w Polsce występuje rzadko? Właśnie z tego powodu np. borowik szatański jest pod ochroną. Pomimo tego, że to silna trucizna, nie wolno go niszczyć. Dlatego, gdy zauważysz szatana, po prostu go omiń.

Czytaj także: Zupa grzybowa z mrożonych grzybów – jak ją przygotować?

Podstawowa zasada związana ze zbieraniem grzybów jest taka, by unikać borowików, które mają czerwone pory i/lub trzony w tym kolorze. Dokształcając się w zakresie wiedzy o grzybach, najlepiej stawiać na oficjalne publikacje specjalistów czy drukowane atlasy, gdyż w Internecie można znaleźć wiele nieścisłości. Niektórzy twierdzą np. że borowik ponury nie jest trujący, a inni, że jest. Dlatego nie ryzykuj – sprawdzaj swoje grzyby w zaufanych źródłach, również w sanepidzie.

Czytaj także:

Rodzaje borowików szlachetnych – czy istnieje taki podział?

Często w internetowych publikacjach można spotkać się ze sformułowaniami typu: „rodzaje borowików szlachetnych”. Okazuje się jednak, że „borowik szlachetny” jest już konkretną odmianą borowika, która nie dzieli się na kolejne podgrupy.

Borowiki szlachetne to rodzaj prawdziwków jadalnych. Tej odmiany – borowik szlachetny – nie dzielimy na mniejsze. Wiesz już, jakie są rodzaje prawdziwków.

Pamiętaj, że z jadalnych borowików możesz przyrządzić wiele pysznych potraw: zup, sosów, farszów, past, a nawet sałatek, a także dodać do bigosu czy innego dania. Aby przedłużyć termin przydatności do spożycia tych grzybów, możesz także poddać je zamrożeniu, suszeniu lub przerobić na przetwory, np. w procesie marynowania.

Czytaj także: Prawdziwki – jak wyglądają, gdzie i kiedy rosną?