Grzyby podobne do prawdziwków – 5 najpopularniejszych

Porady 5.10.2022

Grzyby podobne do prawdziwka – dlaczego warto uważać?

Prawdziwek należy do uwielbianych odmian grzybów. Nic dziwnego, jest nie tylko aromatyczny i smaczny, ale to również skarbnica wielu cennych substancji, takich jak witaminy i minerały. Co więcej, borowika szlachetnego, bo tak także określa się tego grzyba, można wykorzystać do przyrządzenia smacznych potraw i przetworów. Borowiki szlachetne wyróżniają się wyjątkowym smakiem, który doskonale komponuje się z wieloma składnikami.

Czytaj także:

Szukając tego grzyba, który upodobał sobie głównie tereny blisko świerków, trzeba mieć się jednak na baczności i zachować ostrożność oraz uważnie przyjrzeć się napotkanym grzybom. W przyrodzie występuje wiele grzybów podobnych do prawdziwka, które mogą wprowadzić w głąb nawet doświadczonych grzybiarzy. Niewprawne oko może łatwo pomylić borowika szlachetnego np. z goryczakiem żółciowym lub, co gorsza, z silnie trującym borowikiem szatańskim, który może występować zarówno w lasach iglastych, jak i lasach liściastych. Trzeba pamiętać, że to nie jedyne odmiany, które powinny zwrócić naszą uwagę.

Grzyby podobne do prawdziwków mogą skutecznie zepsuć smak potraw, ale też doprowadzić do niebezpiecznego dla zdrowia i życia zatrucia. Dlatego też ważne jest, aby wiedzieć, jak odróżniać te gatunki i być pewnym, co zbieramy. W artykule, do którego serdecznie zapraszamy, znajdziesz szczegółowe wskazówki, które pomogą Ci bezpiecznie cieszyć się grzybobraniem bez obawy o zdrowie!

Czytaj także:

Grzyby trujące podobne do prawdziwków

Zacznijmy od tej najbardziej groźnej grupy, czyli grzybów trujących podobnych do prawdziwków. Tu prym wiedzie borowik szatański, inaczej krwistoborowik szatański. Pomimo różnic w wyglądzie, te grzyby leśne często bywają mylone z prawdziwkami, zwłaszcza przez niedoświadczonych zbieraczy. Wyróżnia się jasnym kapeluszem, pomarańczowożółtymi lub czerwonymi rurkami, czerwonym trzonem. Jeżeli przekroisz trzon tego trującego grzyba podobnego do borowika nożem albo uszkodzisz go w inny sposób, zacznie sinieć.

Czytaj także: Jak mrozić grzyby?

Pomimo tego, że jego zjedzenie może doprowadzić nawet do śmierci, grzyb ten pozostaje pod ochroną z uwagi na rzadkie występowanie. Taki grzyb trujący podobny do borowika czasem utożsamiany jest z goryczakiem żółciowym. Nie należy jednak stawiać znaku równości pomiędzy tymi odmianami. Goryczaki żółciowe są niejadalne, ale ich zjedzenie nie powinno wywołać takich konsekwencji, jak sięgnięcie po borowiki szatańskie, trujące grzyby podobne do prawdziwków.

Czytaj także:

Grzyb szatan – jak wygląda?

Borowik szatański, czyli najgroźniejszy grzyb trujący podobny do prawdziwka i jadalny borowik są do siebie łudząco podobne! Dlatego też zawsze upewniaj się, którego z nich wkładasz do koszyka, a w razie wątpliwości – pozostaw grzyby w lesie. Pamiętaj przy tym, że po grzybobraniu możesz poprosić o pomoc pracowników najbliższej powiatowej stacji sanepid, którzy nieodpłatnie sprawdzą Twoje zbiory.

Czym wyróżnia się tzw. szatan? Grzyby niejadalne z gąbką tego gatunku bywają dość duże. Ich kapelusze mogą mierzyć nawet 25 cm średnicy. Kiedy więc w lesie zauważysz pięknego, dorodnego borowika, dwa razy obejrzyj znalezisko!

Szczególnie niebezpieczne jest podobieństwo kapelusza borowika szlachetnego do kapelusza borowika szatańskiego. Kapelusze młodych szatanów są szare, a starszych okazów – szaro-oliwkowe. Pod spodem zauważysz wspomniane już jasne pory. U młodych grzybów są one żółte, u starszych: pomarańczowe, czerwone lub brązowe. Cechą wyróżniającą kapelusz borowika szlachetnego jest jego ciemnobrązowy kolor oraz gładka, aksamitna powierzchnia, podczas gdy kapelusz borowika szatańskiego jest jaśniejszy i bardziej zamszowy.

Trzonek borowika szatańskiego wyróżnia się purpurowym kolorem. Młode grzyby są dość smukłe, a ich trzonki – cylindryczne. Starsze okazy charakteryzują się z kolei przysadzistymi, baryłkowatymi trzonkami. Trzonek borowika szlachetnego jest masywny, często bulwiasty u nasady, a jego kolor waha się od białego do jasnobrązowego. Charakterystyczną cechą jest delikatna siateczka na powierzchni trzonka, która staje się bardziej widoczna u starszych okazów.

Miąższ borowika szatańskiego jest początkowo biały, ale po uszkodzeniu szybko zmienia kolor na niebieskosiny, co jest jednym z jego wyróżniających znaków. Ma nieprzyjemny, lekko kwaśny zapach. Miąższ borowika szlachetnego ma jasną, białą barwę i pozostaje niezmieniony po przekrojeniu. Jest on również zwarty i soczysty, z delikatnym, przyjemnym aromatem, idealnym do różnorodnych potraw.

Na każdą z tych cech borowika szatańskiego zwracaj uwagę podczas grzybobrania. Dzięki temu łatwiej będzie Ci zbierać jedynie jadalne grzyby, a pojemniki i koszyki, z którymi przyszedłeś do lasu wypełnić aromatycznym, zdrowymi skarbami lasu!

Czytaj także:

Jak odróżnić szatana od prawdziwka?

Jeśli wciąż nie jesteś pewien, jak odróżnić borowika od szatana, mamy dla Ciebie kilka podpowiedzi! Przede wszystkim naciśnij palcem „gąbkę” znajdującą się pod kapeluszem. Jeśli zsinieje albo przybierze niebieski odcień, to znak, że prawdopodobnie trzymasz w dłoni szatana.

Grzyby podobne do prawdziwków, które jednak nie nadają się do jedzenia, poznasz też po zapachu. Starsze, dorodne okazy wydzielają nieprzyjemną woń padliny (niektórzy opisują ją także jako zapach zgniłej cebuli)! Nieco trudniej jest w przypadku młodych szatanów, bo te grzyby wciąż pachną bardzo przyjemnie.

Jak odróżnić szatana od prawdziwka? Jednym z częstych testów jest też próbowanie smaku grzyba. Na grzybobranie z pewnością zabierasz ze sobą noże pojedyncze – wykorzystaj je teraz. Przekrój kapelusz grzyba i dotknij miejsca przecięcia czubkiem języka. Ostry lub gorzki smak to znak, że okaz, który testujesz, jest niejadalny! Jeśli odkroiłeś kawałek kapelusza wciąż rosnącego grzyba, pozostaw go. Nie niszcz grzyba, nie depcz go, ani nie wykopuj!

Pamiętaj jednak, że choć te sposoby mogą Ci pomóc w odróżnieniu grzybów, to nie gwarantują stuprocentowej pewności. Jeśli więc nie wiesz, na jakiego grzyba właśnie natrafiłeś, zostaw go – nie warto ryzykować.

Czytaj także:

Czy grzyb szatan po ugotowaniu jest trujący?

Niegdyś bardzo popularne było twierdzenie, że borowik szatański po ugotowaniu jest już bezpieczny i można swobodnie go spożywać. Czy faktycznie tak jest? Nie! Trujący podgrzybek szatański jest tak samo niebezpieczny w stanie surowym, jak i ugotowany.

Mit o tym, że wysoka temperatura podczas gotowania zmienia właściwości grzyba, powstał z powodu określania różnych gatunków szatanem. Grzyb, który również nosił zwyczajowo tę nazwę to goryczak żółciowy. Ten gorzki grzyb po ugotowaniu nie należy do najsmaczniejszych. Nie powoduje jednak ciężkich zatruć, choć może wywołać krótkotrwałą niestrawność.

Czytaj także:

Grzyb podobny do borowika – odmiany jadalne

Warto wiedzieć, że istnieją jadalne grzyby podobne do borowika szlachetnego. Jeśli zauważysz w lesie wspomniane niżej grzyby, bez ryzyka zapełniaj koszyki albo przygotowane wcześniej materiałowe torby na zakupy! Omijaj jednak te gatunki, które choć jadalne, objęte są ochroną.

Zaopatrz się też od razu w akcesoria do podawania dań z grzybów takie jak ozdobne talerze czy miski. Sprawdzą się one zarówno w Twojej kuchni, jak i jako prezenty dla miłośnika gotowania! Poza miseczkami, kubkami czy naczyniami jako praktyczne upominki wybierz także np. ostrzałki do noży. Szczególnie ucieszą się z nich grzybiarze – zwłaszcza w szczycie grzybowego sezonu!

Które grzyby jadalne przypominają prawdziwe borowiki? Wymienić tu można takie odmiany jak:

  • borowik usiatkowany – różni się od borowika szlachetnego jasną siateczką, która umiejscowiona jest na trzonie. Taki grzyb podobny do borowika szlachetnego znajduje takie zastosowanie kulinarne jak prawdziwek;
  • borowik ciemnobrązowy – w Polsce występuje rzadko i z tego względu objęty jest ochroną. Ma ciemnobrązowy kapelusz, którego powierzchnia z wyglądu przypomina zamsz;
  • borowik ceglastopory – ma ciemnobrązowy kapelusz i ceglastoczerwone rurki. Jest ciężkostrawny, dlatego nie zaleca się jego przyjmowania osobom z problemami układu pokarmowego. Grzybem podobnym do borowika ceglastoporego jest szatan, dlatego należy ostrożnie podchodzić do tego rodzaju odmiany.

Inne grzyby podobne do borowika szlachetnego to m.in. borowik szary, który nawet po długotrwałej obróbce termicznej może zaszkodzić, a także – jak już wiesz – borowik szatański, najgroźniejsza odmiana ze wszystkich.

Czytaj także:

Grzyb podobny do prawdziwka z blaszkami — jak wyglądają?

Zanim grzyb trafi do Twojego wiaderka, zwróć uwagę na wszystkie jego cechy: nie tylko na kapelusz czy nóżkę. Co ciekawe, młode okazy np. dowolna odmiana grzyba podobnego do prawdziwka z blaszkami, może na początkowym etapie rozwoju nie wykazywać różnic wizualnych. Dlatego bezpieczniej sięgać po „starsze” grzyby.

Czytaj także: Jakie grzyby można suszyć?

Gdy wrócisz do domu, pamiętaj o oczyszczeniu trzonu prawdziwka obieraczką. Może to być kolejny test związany ze sprawdzeniem, czy grzyb nadaje się do zjedzenia. Borowik szatański, ale też wiele innych niejadalnych i trujących odmian, zmienia kolor na szary przy każdym uszkodzeniu.

Czytaj także:

Gorzki grzyb podobny do prawdziwka – goryczak żółciowy

Co jeszcze warto wiedzieć, o gorzkim grzybie podobnym do prawdziwka? Goryczak żółciowy, bo o nim mowa, nie jest trujący, ale z uwagi na bardzo intensywny gorzki smak i ryzyko zatrucia, nie nadaje się do spożycia. Dodanie takiego grzyba niejadalnego podobnego do prawdziwka do dania, skutecznie zepsuje jego walory smakowe. Niektóre osoby polecają przetestować jego smak poprzez dotknięcie językiem gąbki pod kapeluszem. Jeżeli taki grzyb będzie gorzki, to oznacza, że nie jest to borowik szlachetny, ale właśnie goryczak żółciowy.

Czytaj także: Jak mrozić prawdziwki?

Niektórzy zarówno goryczaka żółciowego, jak i borowika szatańskiego określają jako „grzyb szatan podobny do prawdziwka”. Tymczasem po zjedzeniu tego pierwszego na ogół czekają przykre dolegliwości gastryczne, z kolei ten drugi może doprowadzić nawet do śmierci.

Grzyby to smaczne dodatki do dań. Warto jednak zachować ostrożność podczas ich zbierania. Jeżeli nie jesteś pewien, z czym masz do czynienia, skontaktuj się ze stacją sanitarno-epidemiologiczną. To tam powinieneś uzyskać bezpłatną, fachową pomoc, z jakimi odmianami borowika masz do czynienia.

Borowik ponury - łudząco podobny grzyb jadalny tylko po obróbce cieplnej

Borowik ponury, zwany także modroborowikiem ponurym, to grzyb jadalny, ale tylko po odpowiedniej obróbce cieplnej. Jego kapelusz osiąga od 5 do 20 cm średnicy i przybiera kolory od kremowego po brunatno-oliwkowego. Po przyciśnięciu kapelusz ciemnieje. Trzon tego borowika jest beczułkowaty u młodszych okazów, a później nabiera bardziej walcowatego kształtu. Charakterystyczne są ciemne siateczkowate wzory na jego powierzchni, które nadają trzonowi rdzawoczerwony odcień, co również jest pomocne przy jego identyfikacji.

Chociaż borowik ponury jest jadalny, należy zachować ostrożność przy jego przygotowaniu. Miąższ grzyba spożyty w surowej formie może wywołać lekkie zatrucia, objawiające się nudnościami i wymiotami. Aby bezpiecznie spożywać borowika ponurego, należy gotować go przez co najmniej 25 minut, gdyż tylko wtedy traci toksyczne właściwości. Grzyb ten rośnie najczęściej w lasach liściastych i mieszanych, szczególnie na podłożach wapiennych, co warto uwzględnić przy jego poszukiwaniu.